Οικία Πέιου

    Περιοχή: Βόρεια πλευρά του Σακουλέβα

    Οδός & αριθμός: 7 Ηρώων 1944

    Άποψη από Νοτιοδυτικά (Οικονόμου, Παπαγιαννάκης & Στόιος, 2013: 51)

    Έτος: Δεύτερο μισό του 19ου αιώνα (πριν από το 1882)

    Το κτίριο Πέιου είναι μια τετράγωνη τριώροφη κατοικία, που

    βρίσκεται στον πυρήνα του ιστορικού κέντρου της πόλης της Φλώρινας και μετράει τουλάχιστον εκατόν είκοσι πέντε χρόνια ζωής. Χτίστηκε στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα από τον βαφέα και σιτέμπορο Ιωάννη Πέιο – Μπογιατζή και, σύμφωνα με τον ιδιοκτήτη, είναι το πρώτο χριστιανικό σπίτι στη γύρω περιοχή.

    Πρόκειται για σπάνιο παράδειγμα της τοπικής αρχιτεκτονικής της ύστερης τουρκοκρατίας στη Φλώρινα και παρουσιάζει σημαντικό αρχιτεκτονικό και λαογραφικό ενδιαφέρον. Δείγμα αστικής παραδοσιακής κατοικίας, που κρίθηκε διατηρητέο με την απόφαση υπ’ αριθμ. 5022/2-2 1998 του Υπουργού Μακεδονίας Θράκης (Παπαγιαννάκης, 2016).

    Ο τελευταίος όροφος του κτιρίου δεν ολοκληρώθηκε ποτέ, επειδή οι Οθωμανοί απαγόρευσαν τη χρήση του, γιατί γειτόνευε με τη μουσουλμανική συνοικία και το τζαμί της αγοράς. Αιτία αυτής της απαγόρευσης ήταν μόνο η θέση του κτιρίου, αλλά και το ύψος του, από το οποίο μπορούσε κανείς να παρατηρεί τις μουσουλμάνες στις εσωτερικές αυλές των σπιτιών τους (Οικονόμου, Παπαγιαννάκης & Στόιος, 2013: 47-58).

    Οι χώροι του κτιρίου διαρθρώνονται σε τέσσερα επίπεδα πάνω από το έδαφος και ένα κάτω από αυτό (Παπαγιαννάκης, 2016).

    Κατασκευαστική δομή (Οικονόμου, Παπαγιαννάκης & Στόιος, 2013: 53).

    • Υπόγειο: βρίσκεται περίπου 1,10 μ. χαμηλότερα από το ύψος του πεζοδρομίου. Η πρόσβαση γίνεται με μια λίθινη σκάλα από τη στοά που βρίσκεται στο ισόγειο. Χώροι: Κελάρι, Αποθήκη.

     

    • Είσοδος: βρίσκεται στο ύψος του πεζοδρομίου. Ισόγειο: είναι κατά 0,80 μ. ψηλότερο από το σημείο εισόδου και αποτελεί, μαζί με την είσοδο, το ισόγειο του κτιρίου. Χώροι: Είσοδος – Στοά (ανατολική πλευρά), Χειμερινό Δωμάτιο, Μαγειρείο (δυτική πλευρά).
    • Α΄ όροφος: Η πρόσβαση γίνεται με ξύλινη σκάλα σε σχήμα Γ, που ξεκινά από το υπερυψωμένο τμήμα του Ισογείου και αποτελείται από 13 σκαλοπάτια, πλάτους 1 μ. Χώροι: Κλειστό χαγιάτι (Σοφάς), Χειμερινό Δωμάτιο (Καλό δωμάτιο), Δύο (2) Θερινά Δωμάτια (Καλός Οντάς).
    • Β΄ όροφος: Η πρόσβαση γίνεται με ξύλινη σκάλα σε σχήμα Γ, που αποτελείται από 15 σκαλοπάτια. Χώροι: Κλειστό Χαγιάτι (Σοφάς), Τρία (3) Δωμάτια.
    • Γ΄ όροφος: Ο τελευταίος όροφος του κτιρίου δεν ολοκληρώθηκε ποτέ.

    Αυλή: Η πρόσβαση στους βοηθητικούς χώρους της αυλής, που κατασκευάστηκαν για διευκόλυνση των επαγγελματικών δραστηριοτήτων της οικογένειας, γίνεται από την πόρτα της στοάς του ισογείου. Χώροι: Κτίριο βαφείου, Κτίριο αποθηκών σίτου, Χώροι υγιεινής.

    Κτίριο: πέτρα στο υπόγειο και περιμετρικά στο ισόγειο, ενώ οι υπόλοιποι τοίχοι είναι ξυλόπηκτοι (τσατμάδες).

    Κάτοψη ισογείου. Υλικά τοιχοποιών (Οικονόμου, Παπαγιαννάκης & Στόιος, 2013: 53)

    Οι εξωτερικοί ξυλόπηκτοι τοίχοι συμπληρώνονται με πέτρα και λάσπη, ενώ οι εσωτερικοί με ωμόπλινθους (άψητοι πλίνθοι που έχουν στεγνώσει στον ήλιο και τον αέρα). Τα δάπεδα είναι ξύλινα. Οι οροφές άλλοτε είναι επιχρισμένες, άλλοτε ξύλινες ταμπλαδωτές και άλλοτε φαίνονται τα δάπεδα του πάνω ορόφου.

    Στέγη: Η στέγη του κτιρίου είναι απλή τετράριχτη.

    Αποθήκη σίτου: βρίσκεται στην ανατολική πλευρά του κτιρίου και αποτελείται από κατακόρυφα ξύλινα υποστυλώματα και οριζόντιες σανίδες.

    Βαφείο: Η τοιχοποιία του αποτελείται από ψημένα τούβλα και το πάχος του ποικίλει μεταξύ 20 – 60 εκ.

    Βιβλιογραφία
    Οικονόμου, Α., Παπαγιαννάκης, Μ. & Στόιος, Αχ. (2013). ΓΙΑ ΤΗ ΦΛΩΡΙΝΑ. Αρχιτεκτονικά Τοπία του Παρελθόντος. Φλώρινα: Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Φλώρινας, σ. 47-58.
    Παπαγιαννάκης, Μ. (2016). Το κτίριο Πέιου στον πυρήνα του ιστορικού κέντρου της Φλώρινας. Φλώρινα: Δημόσιας Κεντρικής Βιβλιοθήκης Φλώρινας «Βασιλικής Πιτόσκα».