Οθωμανικό λουτρό (χαμάμ)

Περιοχή: Κοίτη του ποταμού Σακουλέβα

Οδός & αριθμός: Οδός Αριστοτέλους, Δυτική πλευρά της Πλατείας Δικαιοσύνης

Έτος ανέγερσης:  τέλη 16ου αι. – αρχές 17ου αι. (περίοδος Οθωμανοκρατίας)

Χαμάμ. (1992). Αρχείο Δ. Μεκάση

Τα λουτρά (χαμάμ) είναι απαραίτητο στοιχείο στην καθημερινή ζωή μιας πόλης, που κατοικούν μουσουλμάνοι. Εξυπηρετεί τις βασικές ανάγκες υγιεινής, αποτελεί χώρο ξεκούρασης, συναναστροφών και διασκέδασης, ιδιαίτερα για τις γυναίκες που έχουν ελάχιστες δυνατότητες  για κοινωνική ζωή. Οι μουσουλμάνοι πήγαιναν στο λουτρό (χαμάμ) τουλάχιστον μια φορά την εβδομάδα, ιδιαίτερα σε εποχές που δεν υπήρχαν λουτρά στα σπίτια.

Ο περιηγητής Εβλιγιά Τσελεμπί αναφέρει ότι το 1661 υπήρχαν 2 λουτρά στην πόλη της Φλώρινας. Το ένα βρισκόταν στη σημερινή οδό Κωνσταντίνου Παλαιολόγου, ήταν ακόμα παλιότερο κτίσμα και τα ερείπιά του κατεδαφίστηκαν την περίοδο του Μεσοπολέμου. Το δεύτερο λουτρό είναι αυτό που βλέπουμε, το οποίο ήταν σε λειτουργία μέχρι το 1958[εικόνα]. Η πόλη της Φλώρινας, μέχρι τις αρχές του 20ού αιώνα (1912), βρισκόταν κάτω από την Οθωμανική κυριαρχία. Ήταν πολυεθνική πόλη με έντονη την παρουσία της μουσουλμανικής κοινότητας μέχρι το 1924.

Αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά:

Το οθωμανικό λουτρό κατασκευάστηκε σε τρεις χρονικές περιόδους:
– τέλη 16ου αι. – αρχές 17ου αι.: κατασκευάστηκε το αρχικό τμήμα.
– 19ος αι.: έγιναν επεμβάσεις στους τοίχους.
– αρχές 20ού αιώνα: προστέθηκε μονώροφο κτίσμα αποδυτηρίων σε επαφή με το λουτρό.

Κεντρικός πυρήνας: διαστάσεις 640Χ495 εκ.
Θερμός χώρος: διαστάσεις 345Χ348Χ462 εκ.
Χώρος καζανιού: διαστάσεις 150 ως 200 εκ. Κάτω από το καζάνι υπάρχει χώρος για το ζέσταμα του νερού.
Θόλος: στηρίζεται σε τέσσερα ημιχώνια, που υπάρχουν στις γωνίες.

	Διατομή (Οικονόμου, Παπαγιαννάκης, Στόιος, 2013: 22)
	Διαμήκης τομή (Οικονόμου, Παπαγιαννάκης, Στόιος, 2013: 22)

Εσωτερικό του λουτρού: Στους τρεις τοίχους υπάρχουν 3 κρήνες (βρύσες), ενώ στον τέταρτο (ΝΑ) υπάρχει εσοχή με καμάρα, πιθανότατα ήταν η αρχική είσοδος. Στο ΒΔ και στο ΒΑ τοίχο υπάρχουν δύο κόγχες. Στον ΝΔ τοίχο υπάρχει μικρό άνοιγμα για τον έλεγχο της στάθμης του νερού στο καζάνι.
Ατομικό λουτρό (διαστάσεις 150Χ160Χ284 εκ.) και προθάλαμος (διαστάσεις 153Χ220Χ292 εκ.): βρίσκονται ΒΔ του κεντρικού πυρήνα. Ο προθάλαμος έχει θόλο με 5 οπές για τις ανάγκες φωτισμού.
Έξω από το κτίσμα, στη ΝΔ πλευρά, διακρίνονται τα ερείπια χώρου για την τροφοδοσία της φωτιάς.